NATASHA
Kobiecość jest wtedy gdy ma się cipeczkę i cycuszki. Mogą być duże albo małe. Takie jak ma moja mama są akurat.
Kobiecość jest wtedy gdy ma się duszę kobiecą. Dusza kobieca jest zawsze wolna i nie można jej zniszczyć.
Kobiecość jest wtedy gdy się tańczy i śpiewa i skacze i jest się wolnym.
Kobiecość jest wtedy gdy jadę na moim koniu i jestem odważna i silna jak amazonka.
Kobiecość jest wtedy gdy są inne kobiety dookoła i robi się różne rzeczy razem.
Kobiecość jest wtedy gdy z moją kuzynką Kazią bawimy się Barbie.
Kobiecość jest wtedy gdy jestem z moją kuzynką Kazią.
Kobiecość jest wtedy gdy noszę kobiece japonki.
Kobiecość jest wtedy gdy rodzi się dzieci.
kobiecość? próba re-definicji
„Kobiecość? Próba Re-definicji” to projekt, w której próbuję zmierzyć się ze współczesną definicją kobiecości.Z jednej strony wzorzec kobiecości nie jest niczym nowym - istnieje i zmienia się od wieków, jest nieodłączną częścią każdej kultury. O tym, jaka powinna być kobieta oraz czym kobiecość jest, od tysięcy lat mówią nam religie, tradycje, zwyczaje i mody. Z drugiej jednak strony wzorzec ten ulega dziś niepokojącej metamorfozie. W świecie globalnej wioski upowszechnia się ujednolicony, wyidealizowany do granic (technicznych) możliwości wizerunek kobiety.
Ten specyficzny, „photoshopowy” wzorzec prezentuje kobiecość jako idealne piękno, wieczną młodość oraz nigdy niekończącą się szczęśliwość. Komputerowo przetworzone, wygładzone do ostatniej zmarszczki, absolutnie doskonałe i absolutnie nieprawdziwe „kobiety” stają się modelem, do którego miliony kobiet na świecie usiłują dopasować siebie i swoje życie. Ponieważ jednak życie jest, jakie jest, i trudno je zmanipulować - strategia ta jest z góry skazana na niepowodzenie. Jej ofiarami są kobiety w każdym wieku, które starają się, za wszelką cenę, dorównać ideałowi, którego osiągnąć po prostu nie sposób. Jest to dla nich źródłem wielu bolesnych doświadczeń, frustracji, a często chorób.
„Kobiecość? Próba Re-definicji” nie pokazuje niczego rewolucyjnego. Pragnie jedynie odczarować trochę ów wzorzec. Wzbogacić go o elementy realnego życia oraz pokazać, że kobiecość jest piękna zawsze, gdy jest prawdziwa. A przybierać może ona różne formy - od szczupłej blondynki z obiema piersiami do grubej szatynki tylko z jedną. Kobiecość jest taka, jakie są kobiety. A kobiety są prawdziwe. I dla każdej z nich kobiecość znaczy co innego. Projekt składa się z ośmiu portretów kobiet, których wizerunki nie zostały udoskonalone w żaden sposób. Każda z nich prezentuje, w formie werbalnej i fotograficznej, swoją opowieść o tym, czym kobiecość jest. Opowieści te są różnorodne. Dokładnie tak samo, jak różnorodna, a w tej różnorodności piękna, jest sama kobiecość.
Projekt przygotowany dla Muzeum Sztuki Współczesnej Wrocław, wrzesień 2013.
Kobiecość jako temat w sztuce czy fotografii nie jest niczym nowym. W tych przedstawieniach zawsze czytelne było to, kim jest twórca i z myślą o kim dane dzieło powstaje. Czyje oczy będą na ową „kobiecość” patrzyły, czemu miałaby służyć owa ekspozycja i czy faktycznie rzecz traktuje o kobiecości? To są tylko niektóre pytania, które często sobie zadaję. Dla mnie, jako dla socjologa gender, zawsze najciekawszym aspektem jest doszukiwanie się pewnych szczelin, zgrzytów, wyłomów w linearnej narracji na temat kobiecości, którą snują współczesne media i zachodnia kultura. Pięknie, młodo, idealnie. Gdy ciało obrasta tłuszczem albo zostaje „przegięte” – to znaczy wymyka się normatywnej kontroli – dla wielu przestaje być „kobiece”. Tymczasem to co krzywe, pełne, pomarszczone albo niosące za sobą jakąś nieklasyczną opowieść, jest tak naprawdę najczęstsze.
Iza Moczarna-Pasiek fotografuje kobiecość i kobiety, nie tuszując żadnych ich niedoskonałości, niedoskonałości, które wcale nimi nie są. To my – kultura, społeczeństwo – uznaliśmy w którymś momencie pewną arbitralną „prawdę” o kobiecości. „Prawdę”, która jest fałszem. Iza fotografuje kobiety takimi jakimi są. Historie jej bohaterek nie są ukryte albo poddane korekcie. Im samym Artystka również oddaje głos, chcąc poznać ich skojarzenia i myśli na temat kobiecości. Tym samym ilustrowane kobiety stają się współautorkami wystawy, a "kobiecość" zyskuje kilka nowych definicji.
Bartek Lis - kurator
JUSTYNA & ROKSANA
Jestem mamą. Jestem mamą samotnie wychowującą córkę. Córka nie jest moim biologicznym dzieckiem. Pamiętam bardzo dobrze moment, kiedy zdecydowałam się na macierzyństwo, a pochodząc z bardzo kobiecego domu było dla mnie naturalnym, że chciałabym zaprosić do swojego życia małą dziewczynkę. Roksana, mająca za sobą doświadczenia, których nie pomieściłyby życiorysy kilku dorosłych, stanęła pewnego dnia z walizeczką na progu mojego domu. Właśnie minęło 5 lat od tego momentu. 5 lat wypełnionych bardzo różnymi doświadczeniami, czasem ogromnie trudnymi, poddającymi w wątpliwość moją decyzję. Lata ogromnej pracy - mojej i jej - nad zaufaniem, poczuciem bezpieczeństwa, wyznaczaniem granic, szacunkiem oraz czyszczeniem traum. Uczymy się wzajemnie od siebie każdego dnia. Roksana zaprowadziła mnie z powrotem w obszary mojego dzieciństwa, przywołując pewne niechętnie odwiedzane przez mnie zakamarki, z którymi teraz musiałam się skonfrontować. To praca, za którą jestem głęboko wdzięczna. Uczymy się również wzajemnie kobiecości.
Kobiecość to dla mnie pełne ugruntowanie w sobie. To jasność i klarowność w uczuciach i emocjach, i absolutna wolność w ich wyrażaniu. Tego właśnie uczy mnie moja córka, ponieważ pochodzę z domu, w którym trudne uczucia i emocje, takie jak złość, gniew, były tematem tabu. Roksana bardzo jasno wyraża swoje emocje. Obie uczymy się, gdzie są nasze granice i jak stawiać je w szacunku dla drugiej strony.
Kobiecość to również niezależność. Taka kocia niezależność, która manifestuje się w całkowitej wolności. To spojrzenie na całe dziedzictwo kulturowe otrzymane w spadku od przeszłych pokoleń i niezgoda na te wzorce, które umieszczają kobietę w roli podrzędnej i służalczej. Roksana, często zupełnie nieświadomie, uczy mnie jak być niezależną i jak podejmować niezależne decyzje. Kobiecość to dla mnie akceptacja. Pełna akceptacja tego, kim się jest, takim, jakim się jest. Akceptacja, że życie to cykl, który ma swój początek i koniec. W tak fenomenalny sposób ilustruje to przyroda - Matka Natura. To pełna kobiecość w tak wielu wymiarach. Jej manifestacja cyklu życia zamknięta w czterech porach roku ilustruje dla mnie pełną akceptację. Narodziny, dojrzewanie, pełnia i odchodzenie to cykl, którego prawdziwa kobiecość się nie wstydzi. Jest dumna z każdej jego manifestacji. Tak samo z pięknego młodego, jak i ze starego, doświadczonego ciała. Kobiecość to właśnie miłość do ciała. Uczę Roksanę szacunku dla swojego ciała. Dla każdej jego części. Uczę ją, że cielesność to piękna rzecz i nie ma w niej nic niestosownego. Ostatnio zapytałam mojego małego kuzyna, jakie imię będzie nosiła jego malutka siostrzyczka, która za chwilę pojawi się na świecie. Truskawka - odparł po chwili namysłu. Czyż to nie piękne ucieleśnienie kobiecości?
Jestem mamą. Jestem mamą samotnie wychowującą córkę. Córka nie jest moim biologicznym dzieckiem. Pamiętam bardzo dobrze moment, kiedy zdecydowałam się na macierzyństwo, a pochodząc z bardzo kobiecego domu było dla mnie naturalnym, że chciałabym zaprosić do swojego życia małą dziewczynkę. Roksana, mająca za sobą doświadczenia, których nie pomieściłyby życiorysy kilku dorosłych, stanęła pewnego dnia z walizeczką na progu mojego domu. Właśnie minęło 5 lat od tego momentu. 5 lat wypełnionych bardzo różnymi doświadczeniami, czasem ogromnie trudnymi, poddającymi w wątpliwość moją decyzję. Lata ogromnej pracy - mojej i jej - nad zaufaniem, poczuciem bezpieczeństwa, wyznaczaniem granic, szacunkiem oraz czyszczeniem traum. Uczymy się wzajemnie od siebie każdego dnia. Roksana zaprowadziła mnie z powrotem w obszary mojego dzieciństwa, przywołując pewne niechętnie odwiedzane przez mnie zakamarki, z którymi teraz musiałam się skonfrontować. To praca, za którą jestem głęboko wdzięczna. Uczymy się również wzajemnie kobiecości.
Kobiecość to dla mnie pełne ugruntowanie w sobie. To jasność i klarowność w uczuciach i emocjach, i absolutna wolność w ich wyrażaniu. Tego właśnie uczy mnie moja córka, ponieważ pochodzę z domu, w którym trudne uczucia i emocje, takie jak złość, gniew, były tematem tabu. Roksana bardzo jasno wyraża swoje emocje. Obie uczymy się, gdzie są nasze granice i jak stawiać je w szacunku dla drugiej strony.
Kobiecość to również niezależność. Taka kocia niezależność, która manifestuje się w całkowitej wolności. To spojrzenie na całe dziedzictwo kulturowe otrzymane w spadku od przeszłych pokoleń i niezgoda na te wzorce, które umieszczają kobietę w roli podrzędnej i służalczej. Roksana, często zupełnie nieświadomie, uczy mnie jak być niezależną i jak podejmować niezależne decyzje. Kobiecość to dla mnie akceptacja. Pełna akceptacja tego, kim się jest, takim, jakim się jest. Akceptacja, że życie to cykl, który ma swój początek i koniec. W tak fenomenalny sposób ilustruje to przyroda - Matka Natura. To pełna kobiecość w tak wielu wymiarach. Jej manifestacja cyklu życia zamknięta w czterech porach roku ilustruje dla mnie pełną akceptację. Narodziny, dojrzewanie, pełnia i odchodzenie to cykl, którego prawdziwa kobiecość się nie wstydzi. Jest dumna z każdej jego manifestacji. Tak samo z pięknego młodego, jak i ze starego, doświadczonego ciała. Kobiecość to właśnie miłość do ciała. Uczę Roksanę szacunku dla swojego ciała. Dla każdej jego części. Uczę ją, że cielesność to piękna rzecz i nie ma w niej nic niestosownego. Ostatnio zapytałam mojego małego kuzyna, jakie imię będzie nosiła jego malutka siostrzyczka, która za chwilę pojawi się na świecie. Truskawka - odparł po chwili namysłu. Czyż to nie piękne ucieleśnienie kobiecości?
ANIA
Idealnym zdjęciem, definiującym moje poglądy na temat kobiecości, które chciałabym zaprezentować na tej wystawie, byłoby zdjęcie mojej nagiej postaci na tle dzikiej przyrody. Nie miałam odwagi go zrobić. Być może kiedyś znajdę na to odwagę. Od kilku lat jestem w mocnym procesie zmian wewnętrznych i wiele aspektów mojej osobowości, a w tym mojej kobiecości, ulega zmianie. Czuję, że jestem już zmęczona pewnego rodzaju dualizmem, który zawsze charakteryzował dla mnie kobiecość.
Dom, z którego pochodzę, był bardzo kobiecy. Mama, babcia, siostra, ciotki i przyjaciółki - w domu były głównie kobiety. Kobiety te jednak prezentowały bardzo klasyczny wzorzec kobiecości, z którym już od samego dzieciństwa nie mogłam się pogodzić. Ta kobiecość to róg zaparowanej kuchni w domu mojej mamy, wiszące rondle, garnki, ziemniaki gotujące się na kuchence. Mama - nauczycielka, dająca, ofiarująca, sprzątająca, zawsze na usługach rodziny, podporządkowana zakazom i nakazom, trzymająca blisko swoje dzieci i opiekę nad nimi uważająca za swoją najwyższą powinność. Tę domową kobiecość reprezentują dla mnie długie kolorowe spódnice - takie romskie w swoim wyrazie, takie obszerne, w które zawsze można wytrzeć ubrudzone pracą domową ręce. Chodzi w takiej spódnicy moja mama i ja taką zakładam, ale tylko wtedy, kiedy jestem w domu rodzinnym. Taka kobiecość to ta, która cały czas, mimo woli, manifestuje się w mojej codzienności: wtedy, kiedy zakładam nogę na nogę, pokazując swoją skromność, kiedy oczekuję „księcia z bajki” - jedynego, idealnego partnera na całe życie, a będąc z partnerem od razu wchodzę w rolę służalczą, słabszą i bardziej ofiarną, oczekując, że to on się mną zaopiekuje. Czasami też marzę o wielodzietnej rodzinie, wiedząc, że tak naprawdę nie chcę mieć dzieci i absolutnie nie nadaję się do tego, aby je wychowywać. Ta kobiecość to kolor różowy, który osadza kobietę w całym systemie pop-kulturowym w roli lalki Barbie, produktu seksualnego. Te wszystkie wzorce kobiecości, które wyniosłam z domu, to obraz, przeciw któremu mocno się buntuję. Jednocześnie zdaję sobie sprawę z oczywistego faktu, że bunt tylko wzmacnia to, przeciw czemu się buntuję. Nie potrafię jednak tego zostawić i zrobić kroku naprzód. Czuję, jak bardzo jest to część mnie, jak silnie jestem z tym związana i jak z tego, mimo wszystko, czerpię.
Jako nieochrzczona ateistka od dzieciństwa w chwilach kryzysowych krzyczę „Matko Boska!”. Robię to nawet częściej niż moja mama. Jeżeli myślę o wszechświecie i sile wyższej, zawsze myślę o Matce Naturze, nigdy o Ojcu Stworzycielu. Miłość do Matki Natury, do dzikiej przyrody, to jakość, którą wyniosłam z domu i która jest mi bardzo bliska. Odkąd pamiętam moja mama zbiera wzorzyste tkaniny zasłonowo-obiciowe. Czasem zrobi z którejś z nich zasłony, czasem poduszkę czy obrus, ale najczęściej one po prostu są. I ja uwielbiam te tkaniny. Kolekcjonowanie ich sprawia mi ogromną radość. Potrafię się w nich wizualnie zatopić, analizując różne wzory i kształty. Ulubioną tkaniną ze zbiorów mojej mamy jest ta najbardziej botaniczna. Mogę studiować ją godzinami. Z atlasem florystycznym rozpoznawać po kolei każdą z roślin, ich wspólne korzenie oraz ich współgranie na materiale.
Jestem cały czas w procesie zmiany i Stawania Się. Nie wiem, dokąd tak naprawdę mnie on zaprowadzi. Moje idealne zdjęcie, o którym wspomniałam na początku, chciałabym opatrzyć podpisem przeznaczonym dla oglądającego: „znajdź i zdefiniuj kobiecość, jeśli ją widzisz”. Im dłużej myślę i staram się zdefiniować kobiecość, tym częściej dochodzę do wniosku, że nie ma czegoś takiego, jak kobiecość czy męskość. Są tylko cechy, które w danej kulturze przypisujemy jednej czy drugiej płci. To wszystko.
Idealnym zdjęciem, definiującym moje poglądy na temat kobiecości, które chciałabym zaprezentować na tej wystawie, byłoby zdjęcie mojej nagiej postaci na tle dzikiej przyrody. Nie miałam odwagi go zrobić. Być może kiedyś znajdę na to odwagę. Od kilku lat jestem w mocnym procesie zmian wewnętrznych i wiele aspektów mojej osobowości, a w tym mojej kobiecości, ulega zmianie. Czuję, że jestem już zmęczona pewnego rodzaju dualizmem, który zawsze charakteryzował dla mnie kobiecość.
Dom, z którego pochodzę, był bardzo kobiecy. Mama, babcia, siostra, ciotki i przyjaciółki - w domu były głównie kobiety. Kobiety te jednak prezentowały bardzo klasyczny wzorzec kobiecości, z którym już od samego dzieciństwa nie mogłam się pogodzić. Ta kobiecość to róg zaparowanej kuchni w domu mojej mamy, wiszące rondle, garnki, ziemniaki gotujące się na kuchence. Mama - nauczycielka, dająca, ofiarująca, sprzątająca, zawsze na usługach rodziny, podporządkowana zakazom i nakazom, trzymająca blisko swoje dzieci i opiekę nad nimi uważająca za swoją najwyższą powinność. Tę domową kobiecość reprezentują dla mnie długie kolorowe spódnice - takie romskie w swoim wyrazie, takie obszerne, w które zawsze można wytrzeć ubrudzone pracą domową ręce. Chodzi w takiej spódnicy moja mama i ja taką zakładam, ale tylko wtedy, kiedy jestem w domu rodzinnym. Taka kobiecość to ta, która cały czas, mimo woli, manifestuje się w mojej codzienności: wtedy, kiedy zakładam nogę na nogę, pokazując swoją skromność, kiedy oczekuję „księcia z bajki” - jedynego, idealnego partnera na całe życie, a będąc z partnerem od razu wchodzę w rolę służalczą, słabszą i bardziej ofiarną, oczekując, że to on się mną zaopiekuje. Czasami też marzę o wielodzietnej rodzinie, wiedząc, że tak naprawdę nie chcę mieć dzieci i absolutnie nie nadaję się do tego, aby je wychowywać. Ta kobiecość to kolor różowy, który osadza kobietę w całym systemie pop-kulturowym w roli lalki Barbie, produktu seksualnego. Te wszystkie wzorce kobiecości, które wyniosłam z domu, to obraz, przeciw któremu mocno się buntuję. Jednocześnie zdaję sobie sprawę z oczywistego faktu, że bunt tylko wzmacnia to, przeciw czemu się buntuję. Nie potrafię jednak tego zostawić i zrobić kroku naprzód. Czuję, jak bardzo jest to część mnie, jak silnie jestem z tym związana i jak z tego, mimo wszystko, czerpię.
Jako nieochrzczona ateistka od dzieciństwa w chwilach kryzysowych krzyczę „Matko Boska!”. Robię to nawet częściej niż moja mama. Jeżeli myślę o wszechświecie i sile wyższej, zawsze myślę o Matce Naturze, nigdy o Ojcu Stworzycielu. Miłość do Matki Natury, do dzikiej przyrody, to jakość, którą wyniosłam z domu i która jest mi bardzo bliska. Odkąd pamiętam moja mama zbiera wzorzyste tkaniny zasłonowo-obiciowe. Czasem zrobi z którejś z nich zasłony, czasem poduszkę czy obrus, ale najczęściej one po prostu są. I ja uwielbiam te tkaniny. Kolekcjonowanie ich sprawia mi ogromną radość. Potrafię się w nich wizualnie zatopić, analizując różne wzory i kształty. Ulubioną tkaniną ze zbiorów mojej mamy jest ta najbardziej botaniczna. Mogę studiować ją godzinami. Z atlasem florystycznym rozpoznawać po kolei każdą z roślin, ich wspólne korzenie oraz ich współgranie na materiale.
Jestem cały czas w procesie zmiany i Stawania Się. Nie wiem, dokąd tak naprawdę mnie on zaprowadzi. Moje idealne zdjęcie, o którym wspomniałam na początku, chciałabym opatrzyć podpisem przeznaczonym dla oglądającego: „znajdź i zdefiniuj kobiecość, jeśli ją widzisz”. Im dłużej myślę i staram się zdefiniować kobiecość, tym częściej dochodzę do wniosku, że nie ma czegoś takiego, jak kobiecość czy męskość. Są tylko cechy, które w danej kulturze przypisujemy jednej czy drugiej płci. To wszystko.
ANIA/PIOTR
Trudno jest mi zdefiniować kobiecość, tak samo jak trudno mi zdefiniować męskość. Od dzieciństwa jestem pomiędzy nimi dwoma. Na różnych etapach życia, w różnych sytuacjach, z różnymi ludźmi i w różnych okolicznościach przesuwam się od jednego do drugiego, od kobiecości do męskości.
Istnieje we mnie bardzo silny aspekt - nazywany męskim. To chłopiec o imieniu Piotr. Bawiłem się w dzieciństwie z chłopakami na podwórku, kopałem piłkę, wdrapywałem się na drzewa i nawet miałem jedną lalę. Lala była śliczna, rumiana i ubrana w garniturek. Podrywałem dziewczyny, a ponieważ doskonale się z nimi dogadywałem, wszyscy moi nastoletni koledzy zawsze prosili, abym pomógł im w ‘tych sprawach’ i poderwał parę dziewczyn dla nich. Miałem również wspólną z kumplami tajemnicę. Ponieważ wiedzieli oni, że mam kobiece ciało, gdy kąpaliśmy się nago w rzece, zawsze wcześniej dawali mi znać, że nadchodzą dziewczyny - żeby nie było wpadki. Zawsze chciałem sikać tak jak inni faceci i ostatnio stało się to możliwe dzięki specjalnemu lejkowi, który pozwala sikać na stojąco. Sikanie pod murem i do pisuaru w męskiej toalecie to cudowne doświadczenie. Uwielbiam, gdy moja obecna partnerka mówi do mnie 'mały'.
Istnieje we mnie również bardzo silny aspekt kobiecy. To Anna. Ta biologiczna, o kobiecym ciele, i ta metrykalna - o kobiecym imieniu. Przeczytałam wiele książek o transseksualizmie i wiem bardzo dobrze, że nie chcę zmienić swojej biologicznej płci. Czuję się wygodnie w swoim ciele. Czasem się bandażuję, gdy chcę, aby moja klatka piersiowa była płaska. Czasem noszę biustonosz. Mam wiele koleżanek i przyjaciółek, bo lubię rozmawiać z kobietami. W wieku dwudziestu kilku lat miałam partnera, za którego wyszłam za mąż. Do ślubu poszłam w garniturze, bo nigdy nie lubiłam nosić sukienek. Rozwiodłam się po pięciu latach. Wtedy właśnie stało się dla mnie jasne, że głęboką intymność w związku jestem w stanie doświadczyć tylko z kobietą. Biologiczna kobiecość dała mi również możliwość doświadczenia macierzyństwa. Dla mojego syna Oskara jestem mamą. Niezależnie od piłki nożnej, w którą razem gramy, niezależnie od tego, jak się ubieram, jakich końcówek używam i od tego, że to ja uczę go, jak się golić, zawsze jestem i pozostanę jego mamą. Jestem Matką. Jestem Polką. Jestem Lesbijką.
Jestem Anką i jestem Piotrkiem. Nie gram żadnych ról. Nie funkcjonuję w stereotypach. Poruszam się swobodnie między męskim a kobiecym genderem przyjmując z każdego to co w danej chwili bardziej do mnie pasuje. Przez długi czas czułam/em, że muszę się zdecydować na jedną płeć i jeden gender. Czułam/em, że społeczeństwo tego ode mnie wymaga. Od niedawna wiem, że nic nie muszę. Nie muszę się definiować - ani dla siebie, ani dla świata na zewnątrz. To bardzo uwalniające.
Trudno jest mi zdefiniować kobiecość, tak samo jak trudno mi zdefiniować męskość. Od dzieciństwa jestem pomiędzy nimi dwoma. Na różnych etapach życia, w różnych sytuacjach, z różnymi ludźmi i w różnych okolicznościach przesuwam się od jednego do drugiego, od kobiecości do męskości.
Istnieje we mnie bardzo silny aspekt - nazywany męskim. To chłopiec o imieniu Piotr. Bawiłem się w dzieciństwie z chłopakami na podwórku, kopałem piłkę, wdrapywałem się na drzewa i nawet miałem jedną lalę. Lala była śliczna, rumiana i ubrana w garniturek. Podrywałem dziewczyny, a ponieważ doskonale się z nimi dogadywałem, wszyscy moi nastoletni koledzy zawsze prosili, abym pomógł im w ‘tych sprawach’ i poderwał parę dziewczyn dla nich. Miałem również wspólną z kumplami tajemnicę. Ponieważ wiedzieli oni, że mam kobiece ciało, gdy kąpaliśmy się nago w rzece, zawsze wcześniej dawali mi znać, że nadchodzą dziewczyny - żeby nie było wpadki. Zawsze chciałem sikać tak jak inni faceci i ostatnio stało się to możliwe dzięki specjalnemu lejkowi, który pozwala sikać na stojąco. Sikanie pod murem i do pisuaru w męskiej toalecie to cudowne doświadczenie. Uwielbiam, gdy moja obecna partnerka mówi do mnie 'mały'.
Istnieje we mnie również bardzo silny aspekt kobiecy. To Anna. Ta biologiczna, o kobiecym ciele, i ta metrykalna - o kobiecym imieniu. Przeczytałam wiele książek o transseksualizmie i wiem bardzo dobrze, że nie chcę zmienić swojej biologicznej płci. Czuję się wygodnie w swoim ciele. Czasem się bandażuję, gdy chcę, aby moja klatka piersiowa była płaska. Czasem noszę biustonosz. Mam wiele koleżanek i przyjaciółek, bo lubię rozmawiać z kobietami. W wieku dwudziestu kilku lat miałam partnera, za którego wyszłam za mąż. Do ślubu poszłam w garniturze, bo nigdy nie lubiłam nosić sukienek. Rozwiodłam się po pięciu latach. Wtedy właśnie stało się dla mnie jasne, że głęboką intymność w związku jestem w stanie doświadczyć tylko z kobietą. Biologiczna kobiecość dała mi również możliwość doświadczenia macierzyństwa. Dla mojego syna Oskara jestem mamą. Niezależnie od piłki nożnej, w którą razem gramy, niezależnie od tego, jak się ubieram, jakich końcówek używam i od tego, że to ja uczę go, jak się golić, zawsze jestem i pozostanę jego mamą. Jestem Matką. Jestem Polką. Jestem Lesbijką.
Jestem Anką i jestem Piotrkiem. Nie gram żadnych ról. Nie funkcjonuję w stereotypach. Poruszam się swobodnie między męskim a kobiecym genderem przyjmując z każdego to co w danej chwili bardziej do mnie pasuje. Przez długi czas czułam/em, że muszę się zdecydować na jedną płeć i jeden gender. Czułam/em, że społeczeństwo tego ode mnie wymaga. Od niedawna wiem, że nic nie muszę. Nie muszę się definiować - ani dla siebie, ani dla świata na zewnątrz. To bardzo uwalniające.
MARTA
Moja kobiecość wyraża się w podmiotowości istnienia. W niewytłumaczalnym pragnieniu wolności wyboru - kim jestem, co chcę robić, jak chcę to robić, i w którym momencie. Wychowywana byłam w działaniu, zdobywaniu nowych umiejętności w domu, w szkole, w „harcerskim” lesie, na różnych uczelniach i w wielu środowiskach. Odkąd pamiętam zawsze towarzyszyło mi poczucie czujności i uważności, aby rzeczy obywały się w sprawiedliwym podziale, w równowadze między światem chłopaków i dziewczyn, mężczyzn i kobiet. Moja kobiecość w dzieciństwie jakby nie istniała, nie była brana pod uwagę. Przez środowisko nie była zauważana a jedynie dyskredytowana, ciosana do środkowej meridiany.
W środowisku domowym wszczynałam dyskusje, domagając się równouprawnienia. Nakładanie na dziewczynki większej ilości obowiązków domowych było normą. W szkole nas oszczędzano, bo nie wypadało młodym damom tak wielu rzeczy zadawać – a ja wciąż miałam w sobie to pragnienie, że chcę wszystkiego spróbować, bez względu na to, czy dana czynność uchodziła za typowo kobiecą czy męską. Nie chciałam poddać się obowiązującym w latach 80-tych zasadom dotyczącym kobiet, których istnienie zredukowane było do zajmowania się domem i wychowywania dzieci. W tej niezwykle powszechnej formie kobiecości było mi niewygodnie. Do dziś nakładane są na mnie formy, mówiące o tym, do czego powinna dążyć współczesna kobieta, ile centymetrów mają mieć jej szpilki, ile centymetrów w pasie, jaki dekolt, jaka długość włosów, na ile centymetrów ma ściąć trawnik przed domem, na ile centymetrów parkować samochód... Ale czy i gdzie mieści się w tym moja kobiecość, ktoś zapyta? Moja kobiecość wyraża się W SILE do działania, do bycia, do kreowania rzeczywistości taką, jaką chcę, żeby była. Moja kobiecość pragnie bym dała jej siłę wyjścia z trzewi.
W wielkomiejskiej przestrzeni moja kobiecość sprowadzana jest do fizycznej nieatrakcyjności. Młode kobiety „plus size” to inny gatunek człowieka. Gdzie zatem mogę odkryć swoją kobiecość w pełni? W kontakcie z drugim człowiekiem, w kontakcie z naturą, w siłach przyrody, w sile przeszłości i tradycji. Widzę pewną ciągłość w praktykach wykonywanych kiedyś i dzisiaj. Dla mnie nie ma różnicy pomiędzy tym, jak moje prababki paliły w piecu i karmiły rodzinę, a moim paleniem w piecu, który zbudowałam, i który służy do tworzenia rzeźb ceramicznych opalanych drewnem – to też rodzaj pożywienia, tyle że duchowego i estetycznego. Odkrywam równie dziką przyjemność w żeglowaniu i chodzeniu po górach, jak i pieczeniu chleba bezglutenowego. Pasjonuje mnie siła i wolność F16, jak i własnoręcznie uszyte ubrania, które mi tej siły i wolności dodają.
Momentem narodzin świadomej kobiecości było dla mnie dołączenie do kobiecego kręgu. To początek celowego używania narzędzi intuicji i kobiecej kultury bycia i życia, szamańskich rytuałów, integracji elementów żeńskich i męskich, wglądów, połączenia z przodkami i przodkiniami, z odległymi tradycjami, a wszystko to w zgodzie z nieuświadomionymi pragnieniami. Czuję się, jakby moja kobiecość wykiełkowała i ujrzała światło dzienne. Rośnie w siłę, a moim zadaniem, dzień po dniu, jest dbanie o siebie, o czystość relacji z innymi ludźmi, czystość intencji, życie w chwili obecnej w zgodzie z własnym wnętrzem.
W moim rozmiarze „plus size”, kontakt z pierwotną naturą mogę złapać najszybciej w wodzie. To takie przebywanie poza granicami oczekiwań, krytycznych umysłów. Po prostu pływam, mogę to robić godzinami i wtedy jestem najszczęśliwsza. Nie przepuszczę żadnej okazji, żeby zanurzyć w wodzie ciało i, symbolicznie oczywiście, oczyścić duszę, po prostu BYĆ.
Moja nieuchwytna esencja kobiecości przejawia się w uśmiechu, ciepłym słowie, zrozumieniu siebie i innych, spontaniczności, intuicji, kolorze, zabawie, estetyce, postrzeganiu poza barierami, w przyzwoleniu na to, co jest.
Moja kobiecość wyraża się w podmiotowości istnienia. W niewytłumaczalnym pragnieniu wolności wyboru - kim jestem, co chcę robić, jak chcę to robić, i w którym momencie. Wychowywana byłam w działaniu, zdobywaniu nowych umiejętności w domu, w szkole, w „harcerskim” lesie, na różnych uczelniach i w wielu środowiskach. Odkąd pamiętam zawsze towarzyszyło mi poczucie czujności i uważności, aby rzeczy obywały się w sprawiedliwym podziale, w równowadze między światem chłopaków i dziewczyn, mężczyzn i kobiet. Moja kobiecość w dzieciństwie jakby nie istniała, nie była brana pod uwagę. Przez środowisko nie była zauważana a jedynie dyskredytowana, ciosana do środkowej meridiany.
W środowisku domowym wszczynałam dyskusje, domagając się równouprawnienia. Nakładanie na dziewczynki większej ilości obowiązków domowych było normą. W szkole nas oszczędzano, bo nie wypadało młodym damom tak wielu rzeczy zadawać – a ja wciąż miałam w sobie to pragnienie, że chcę wszystkiego spróbować, bez względu na to, czy dana czynność uchodziła za typowo kobiecą czy męską. Nie chciałam poddać się obowiązującym w latach 80-tych zasadom dotyczącym kobiet, których istnienie zredukowane było do zajmowania się domem i wychowywania dzieci. W tej niezwykle powszechnej formie kobiecości było mi niewygodnie. Do dziś nakładane są na mnie formy, mówiące o tym, do czego powinna dążyć współczesna kobieta, ile centymetrów mają mieć jej szpilki, ile centymetrów w pasie, jaki dekolt, jaka długość włosów, na ile centymetrów ma ściąć trawnik przed domem, na ile centymetrów parkować samochód... Ale czy i gdzie mieści się w tym moja kobiecość, ktoś zapyta? Moja kobiecość wyraża się W SILE do działania, do bycia, do kreowania rzeczywistości taką, jaką chcę, żeby była. Moja kobiecość pragnie bym dała jej siłę wyjścia z trzewi.
W wielkomiejskiej przestrzeni moja kobiecość sprowadzana jest do fizycznej nieatrakcyjności. Młode kobiety „plus size” to inny gatunek człowieka. Gdzie zatem mogę odkryć swoją kobiecość w pełni? W kontakcie z drugim człowiekiem, w kontakcie z naturą, w siłach przyrody, w sile przeszłości i tradycji. Widzę pewną ciągłość w praktykach wykonywanych kiedyś i dzisiaj. Dla mnie nie ma różnicy pomiędzy tym, jak moje prababki paliły w piecu i karmiły rodzinę, a moim paleniem w piecu, który zbudowałam, i który służy do tworzenia rzeźb ceramicznych opalanych drewnem – to też rodzaj pożywienia, tyle że duchowego i estetycznego. Odkrywam równie dziką przyjemność w żeglowaniu i chodzeniu po górach, jak i pieczeniu chleba bezglutenowego. Pasjonuje mnie siła i wolność F16, jak i własnoręcznie uszyte ubrania, które mi tej siły i wolności dodają.
Momentem narodzin świadomej kobiecości było dla mnie dołączenie do kobiecego kręgu. To początek celowego używania narzędzi intuicji i kobiecej kultury bycia i życia, szamańskich rytuałów, integracji elementów żeńskich i męskich, wglądów, połączenia z przodkami i przodkiniami, z odległymi tradycjami, a wszystko to w zgodzie z nieuświadomionymi pragnieniami. Czuję się, jakby moja kobiecość wykiełkowała i ujrzała światło dzienne. Rośnie w siłę, a moim zadaniem, dzień po dniu, jest dbanie o siebie, o czystość relacji z innymi ludźmi, czystość intencji, życie w chwili obecnej w zgodzie z własnym wnętrzem.
W moim rozmiarze „plus size”, kontakt z pierwotną naturą mogę złapać najszybciej w wodzie. To takie przebywanie poza granicami oczekiwań, krytycznych umysłów. Po prostu pływam, mogę to robić godzinami i wtedy jestem najszczęśliwsza. Nie przepuszczę żadnej okazji, żeby zanurzyć w wodzie ciało i, symbolicznie oczywiście, oczyścić duszę, po prostu BYĆ.
Moja nieuchwytna esencja kobiecości przejawia się w uśmiechu, ciepłym słowie, zrozumieniu siebie i innych, spontaniczności, intuicji, kolorze, zabawie, estetyce, postrzeganiu poza barierami, w przyzwoleniu na to, co jest.
WIOLA
MOJA KOBIECOŚĆ JEST DELIKATNA JAK STRUMIEŃ I MOCNA JAK SKAŁA.
Weń się zanurzam co dnia. Mej Kobiecości jestem głodna. Pielęgnuję ją i wzmacniam we wszelkich odsłonach. Cudowna to, niezmierna przestrzeń i dar losu. Uposażona w bujne biodra, kolebka dzieciom, mocne ramiona, otulą, komu tego trzeba, filary nóg poniosą w sobie przynależne rejony. Ja - bogini w świątyni ciała mego, nabrzmiewam dumą swego jestestwa. Jak dobrze, że jestem KOBIETĄ.
Celebruję swoją kobiecość. Dnia każdego, biorąc prysznic, śpiewam wniebogłosy tak: „jestem piękna jak ze snów, piękna taka..., jestem mądra jak ze snów, mądra taka..., jestem dobra jak ze snów, dobra taka...". Myjąc się, mantruję tak: „jestem wdzięczna memu ciału, mi samej, za mnie samą...". Wycierając swe boskie ciało, powtarzam: „kocham siebie, mnie, ciebie...". To moja codzienna praktyka miłości i wdzięczności za to, że Jestem.
Śpiewam często. Śpiewam w radości i złości. Śpiewam głośno i cichuteńko, twardo i miękko. Śpiewam zawsze, kiedy mnie najdzie śpiewanie. Czuję, jakie to ważne, aby dawać swój głos, otwierać czakrę gardła, wyrażać siebie, zgłębiając swą własną wibrację. Dla mnie symbolizuje to zgodę na Siebie, na rozwój, uzdrawianie i sięganie po moc.
Raz w miesiącu, wtedy kiedy mam Czas Krwi i płynie przeze mnie Czerwona Rzeka, wchodzę do mentalnego Czerwonego Namiotu. Przez cały czas miesiączki świętuję, utrzymuję odosobnienie energetyczne, a częstokroć i fizyczne. Używam ekologicznych, wielorazowych podpasek. Spełniam comiesięczny rytuał oddawania Świętej Krwi Matce Ziemi. Wierzę, że kiedy my kobiety oddamy jej swoją część, nie będzie pragnęła jej od mężczyzn. Nie będzie wtedy wojen. Każdego miesiąca w pełnię księżyca prowadzę Ceremonię Pełni, nawiązującą do rytmów życia i cyklów natury. Luna wspiera moje stawanie się w prawdzie. Towarzyszy moim wyborom i decyzjom. Tym kobiecym szczególnie.
Jestem Starszą w Kręgu Kobiet. Zasiadam z nimi we wspólnej przestrzeni, gdzie stale otrzymuję nauki od cudownych Sióstr i od Babć Duchowych, od Matek Klanowych i od każdej sytuacji w Kręgu. Z wdzięcznością pamiętam o wszystkich moich pięknych nauczycielkach - innych kobietach. To właśnie za sprawą ich wsparcia, pomysłów, praktyk i obecności w moim życiu jestem KOBIETĄ w pełni.
MOJA KOBIECOŚĆ JEST DELIKATNA JAK STRUMIEŃ I MOCNA JAK SKAŁA.
Weń się zanurzam co dnia. Mej Kobiecości jestem głodna. Pielęgnuję ją i wzmacniam we wszelkich odsłonach. Cudowna to, niezmierna przestrzeń i dar losu. Uposażona w bujne biodra, kolebka dzieciom, mocne ramiona, otulą, komu tego trzeba, filary nóg poniosą w sobie przynależne rejony. Ja - bogini w świątyni ciała mego, nabrzmiewam dumą swego jestestwa. Jak dobrze, że jestem KOBIETĄ.
Celebruję swoją kobiecość. Dnia każdego, biorąc prysznic, śpiewam wniebogłosy tak: „jestem piękna jak ze snów, piękna taka..., jestem mądra jak ze snów, mądra taka..., jestem dobra jak ze snów, dobra taka...". Myjąc się, mantruję tak: „jestem wdzięczna memu ciału, mi samej, za mnie samą...". Wycierając swe boskie ciało, powtarzam: „kocham siebie, mnie, ciebie...". To moja codzienna praktyka miłości i wdzięczności za to, że Jestem.
Śpiewam często. Śpiewam w radości i złości. Śpiewam głośno i cichuteńko, twardo i miękko. Śpiewam zawsze, kiedy mnie najdzie śpiewanie. Czuję, jakie to ważne, aby dawać swój głos, otwierać czakrę gardła, wyrażać siebie, zgłębiając swą własną wibrację. Dla mnie symbolizuje to zgodę na Siebie, na rozwój, uzdrawianie i sięganie po moc.
Raz w miesiącu, wtedy kiedy mam Czas Krwi i płynie przeze mnie Czerwona Rzeka, wchodzę do mentalnego Czerwonego Namiotu. Przez cały czas miesiączki świętuję, utrzymuję odosobnienie energetyczne, a częstokroć i fizyczne. Używam ekologicznych, wielorazowych podpasek. Spełniam comiesięczny rytuał oddawania Świętej Krwi Matce Ziemi. Wierzę, że kiedy my kobiety oddamy jej swoją część, nie będzie pragnęła jej od mężczyzn. Nie będzie wtedy wojen. Każdego miesiąca w pełnię księżyca prowadzę Ceremonię Pełni, nawiązującą do rytmów życia i cyklów natury. Luna wspiera moje stawanie się w prawdzie. Towarzyszy moim wyborom i decyzjom. Tym kobiecym szczególnie.
Jestem Starszą w Kręgu Kobiet. Zasiadam z nimi we wspólnej przestrzeni, gdzie stale otrzymuję nauki od cudownych Sióstr i od Babć Duchowych, od Matek Klanowych i od każdej sytuacji w Kręgu. Z wdzięcznością pamiętam o wszystkich moich pięknych nauczycielkach - innych kobietach. To właśnie za sprawą ich wsparcia, pomysłów, praktyk i obecności w moim życiu jestem KOBIETĄ w pełni.
DOROTKA
Trudno mi było zmierzyć się z ideą kobiecości. Nosiłam ten temat w sobie przez dłuższy czas, nie wiedząc, jak do niego podejść. Pewnego dnia zupełnie nagła zmiana perspektywy zaskoczyła nawet mnie samą. Rozejrzałam się dookoła i okazało się, że cały mój domowy wszechświat pulsuje energią kobiecości.
Pierwsze wzorce kobiecości przyszły od mojej mamy, która większość swojego dnia spędzała w kuchni. Dla nas dzieci oznaczało to cudownie ciepły dom pachnący jedzeniem, kiedy wracaliśmy ze szkoły i ciastem w niedzielę. I ja uwielbiam świat mojej kuchni. Lubię gotować, przygotowywać, piec, myć, kisić, kroić, zawijać, mieszać, lepić, zmywać. Od kilku lat piekę swój własny chleb. Tworzę go sama. Za każdym razem inaczej. Wybieram różne rodzaje mąki, zakwas, ziarna. Uwielbiam ten proces tworzenia. Kiszę ogórki w wielkim, pięciolitrowym słoju. Wkładam, układam, dodaję, dorzucam, zalewam. Cały proces tworzenia jest dla mnie bardzo kobiecy. Energia tworzenia, gromadzenia i przekazywania dalej. Taki proces odnajduję w przekazywaniu zastawy rodzinnej z pokolenia na pokolenie. Talerze, talerzyki, kubki, filiżanki, cukiernica, maselniczka, waza. Zbieram wszystkie elementy zastawy i chcę przekazać ją dalej. Aby przypominała kobietę kobiecie - córce matkę, babcię, prababcię. Taka historia kobieca zawarta w przedmiotach.
Kiedy zachorowałam na raka piersi, zostałam pozbawiona dwóch znaczących elementów kobiecości - piersi i włosów. Nigdy nie kryłam mojej choroby. Mówiłam o niej otwarcie, bo czułam na sobie spojrzenia innych. Zupełnie nie miało dla mnie sensu ukrywanie faktu bycia chorą. Obserwowałam w tym czasie siebie i moje ciało. Czułam się zdecydowanie mniej atrakcyjnie, ale dalej kobieco. Nigdy nie zwątpiłam w swoją kobiecość. Kobiecość to zdecydowanie więcej niż ciało, chociaż to jest oczywiście bardzo ważne. Dla mnie kobiece ciało przybiera różne kształty i formy, ale jest ono zawsze delikatne i gładkie. Mam niewielki hirsutyzm i od wczesnych lat młodzieńczych usuwam sobie zbędne owłosienie. Maszynka do golenia, przewrotnie, jest dla mnie symbolem nie męskości, ale właśnie kobiecości.
Rak zmienił moje życie. Zmieniły się perspektywy, idee, priorytety. To, jak w tej chwili żyję i czym się zajmuję, byłoby niemożliwe bez doświadczenia choroby. Jedną ze zmian, które zaszły we mnie w czasie procesu chorobowego, była zmiana postrzegania męskości i kobiecości. W kontakcie z mężczyznami nie jestem już „kobietką”, istotą wyłącznie seksualną, nacechowaną erotycznym podtekstem. Jestem partnerką.
Trudno mi było zmierzyć się z ideą kobiecości. Nosiłam ten temat w sobie przez dłuższy czas, nie wiedząc, jak do niego podejść. Pewnego dnia zupełnie nagła zmiana perspektywy zaskoczyła nawet mnie samą. Rozejrzałam się dookoła i okazało się, że cały mój domowy wszechświat pulsuje energią kobiecości.
Pierwsze wzorce kobiecości przyszły od mojej mamy, która większość swojego dnia spędzała w kuchni. Dla nas dzieci oznaczało to cudownie ciepły dom pachnący jedzeniem, kiedy wracaliśmy ze szkoły i ciastem w niedzielę. I ja uwielbiam świat mojej kuchni. Lubię gotować, przygotowywać, piec, myć, kisić, kroić, zawijać, mieszać, lepić, zmywać. Od kilku lat piekę swój własny chleb. Tworzę go sama. Za każdym razem inaczej. Wybieram różne rodzaje mąki, zakwas, ziarna. Uwielbiam ten proces tworzenia. Kiszę ogórki w wielkim, pięciolitrowym słoju. Wkładam, układam, dodaję, dorzucam, zalewam. Cały proces tworzenia jest dla mnie bardzo kobiecy. Energia tworzenia, gromadzenia i przekazywania dalej. Taki proces odnajduję w przekazywaniu zastawy rodzinnej z pokolenia na pokolenie. Talerze, talerzyki, kubki, filiżanki, cukiernica, maselniczka, waza. Zbieram wszystkie elementy zastawy i chcę przekazać ją dalej. Aby przypominała kobietę kobiecie - córce matkę, babcię, prababcię. Taka historia kobieca zawarta w przedmiotach.
Kiedy zachorowałam na raka piersi, zostałam pozbawiona dwóch znaczących elementów kobiecości - piersi i włosów. Nigdy nie kryłam mojej choroby. Mówiłam o niej otwarcie, bo czułam na sobie spojrzenia innych. Zupełnie nie miało dla mnie sensu ukrywanie faktu bycia chorą. Obserwowałam w tym czasie siebie i moje ciało. Czułam się zdecydowanie mniej atrakcyjnie, ale dalej kobieco. Nigdy nie zwątpiłam w swoją kobiecość. Kobiecość to zdecydowanie więcej niż ciało, chociaż to jest oczywiście bardzo ważne. Dla mnie kobiece ciało przybiera różne kształty i formy, ale jest ono zawsze delikatne i gładkie. Mam niewielki hirsutyzm i od wczesnych lat młodzieńczych usuwam sobie zbędne owłosienie. Maszynka do golenia, przewrotnie, jest dla mnie symbolem nie męskości, ale właśnie kobiecości.
Rak zmienił moje życie. Zmieniły się perspektywy, idee, priorytety. To, jak w tej chwili żyję i czym się zajmuję, byłoby niemożliwe bez doświadczenia choroby. Jedną ze zmian, które zaszły we mnie w czasie procesu chorobowego, była zmiana postrzegania męskości i kobiecości. W kontakcie z mężczyznami nie jestem już „kobietką”, istotą wyłącznie seksualną, nacechowaną erotycznym podtekstem. Jestem partnerką.
SONIA
Przez wiele lat mojego życia nie myślałam o kobiecości jako o odrębnym fenomenie. Myślałam o człowieczeństwie i ono było nadrzędne w stosunku do wszystkiego innego. Dopiero gdy urodziłam pierwszą córkę, jasnym stał się dla mnie fakt, że mój mąż, chociaż obecny przy poczęciu i okresie ciąży, nie jest w stanie doświadczyć tego, czym faktycznie są narodziny dziecka. Tylko ja mogłam doświadczyć tego w pełni i to właśnie dlatego, że jestem kobietą. To było dla mnie w pewien sposób graniczne doświadczenie, ale nie zmieniło ono wiele w moim postrzeganiu świata. Człowieczeństwo jest dla mnie wciąż absolutnie nadrzędną jakością, niezależną od płci, biologicznej i kulturowej.
Definiując kobiecość na potrzeby tego projektu, widziałam obrazy, które niespiesznie przesuwały się przed moimi oczami. Jednym z pierwszych były roztańczone i roześmiane kobiety, reprezentujące radość, która jest obecna w grupie kobiet świętujących razem - niezależnie od ich wieku, wyglądu i statusu. Myślę, że wspólnota jest jakością, która w swoim najgłębszym przekazie jest właśnie kobieca. Takim jest również rytuał: wspólne puszczanie wianków w noc świętojańską, przekazywanie tradycji z pokolenia na pokolenie, wspólne śpiewanie. To właśnie kobieca wspólnota pozwala walczyć o to, co ważne dla samej kobiety. Gdy zakładałam wiejski zespół pieśni, nikt nie traktował go poważnie. Mężowie z popegeerowskich rodzin wyśmiewali swoje żony, które zaczęły śpiewać w moim zespole, wmawiając im, że są grube, głupie i totalnie pozbawione talentu. Tylko siła naszej wspólnoty pomogła im pozostać w zespole i czerpać z tego do dziś wielką radość i satysfakcję.
Kobiecość jest dla mnie dawaniem. Ale takim mądrym dawaniem. Czerpaniem z większego, braniem dla siebie i po akcie wypełnienia siebie ofiarowaniem dalej. Tragedią naszej kultury jest imperatyw ofiarowania i ciągłego dawania narzucony na kobiety, przy jednoczesnym braku możliwości czerpania i gromadzenia dla siebie. Myślę, że kobiecość jest cudownie dająca z natury, ale nie można dawać nie biorąc. To tak jak na tym zdjęciu parkingowym, które zrobiłam niedawno w Szwecji. Do nas kobiet każdy może się zwrócić i z prawa i lewa, ale to my decydujemy komu otworzymy nasze okienko na miłość, współpracę, zabawę i pomoc. Nie można się dać zadeptać, dając bez opamiętania!
Prawdziwa kobiecość potrafi być jasna i klarowna. Czasem jest taka, jak wystawa sklepowa, którą widziałam ostatnio w Czechach, a na którą składało się zaledwie kilka elementów w geometrycznym układzie. Urzekła mnie ta prostota, która była tak wymowna w swoim przekazie. Jednocześnie ogromnie doceniam w kobietach potrzebę otaczania się pięknem stroju. Zachwycały mnie kobiety w Ladakhu. Im były starsze, tym więcej było na nich ozdób. Rozczulały mnie te spracowane, ogorzałe kobiety w turkusach i koralach. Ostatnio równie niezwykłe wrażenie zrobiła na mnie grupa starszych Polinezyjek tańczących szimi z kwiatami we włosach. Uważam, że to tragiczne, że w naszej kulturze kobietom po 50-tce daje się miejsce w drugim szeregu, nie licząc się z ich siłą i wartością.
Esencją kobiecości jest dla mnie natomiast Matka Natura. Matka Stworzenia. Ta przestrzeń, która mnie otacza. Dzika przyroda. To łąka, na której potrafię zidentyfikować 75 gatunków roślin, to mgła nad jeziorem o brzasku, to las, w którym cykl życia i śmierci następuje po sobie nieustająco, to drzewo i jego kora, to jezioro, to morze, to kajaki ustawione rzędem przy brzegu. Kobiecością są dla mnie góry i ich zdobywanie, piesze wędrówki i samotność na szlaku pielgrzymkowym.
Kobiecość jest ogromna. Jest wszystkim i zawiera wszystko. Tak naprawdę każda próba zdefiniowania jej jest w pewien sposób skazana na niepowodzenie.
Przez wiele lat mojego życia nie myślałam o kobiecości jako o odrębnym fenomenie. Myślałam o człowieczeństwie i ono było nadrzędne w stosunku do wszystkiego innego. Dopiero gdy urodziłam pierwszą córkę, jasnym stał się dla mnie fakt, że mój mąż, chociaż obecny przy poczęciu i okresie ciąży, nie jest w stanie doświadczyć tego, czym faktycznie są narodziny dziecka. Tylko ja mogłam doświadczyć tego w pełni i to właśnie dlatego, że jestem kobietą. To było dla mnie w pewien sposób graniczne doświadczenie, ale nie zmieniło ono wiele w moim postrzeganiu świata. Człowieczeństwo jest dla mnie wciąż absolutnie nadrzędną jakością, niezależną od płci, biologicznej i kulturowej.
Definiując kobiecość na potrzeby tego projektu, widziałam obrazy, które niespiesznie przesuwały się przed moimi oczami. Jednym z pierwszych były roztańczone i roześmiane kobiety, reprezentujące radość, która jest obecna w grupie kobiet świętujących razem - niezależnie od ich wieku, wyglądu i statusu. Myślę, że wspólnota jest jakością, która w swoim najgłębszym przekazie jest właśnie kobieca. Takim jest również rytuał: wspólne puszczanie wianków w noc świętojańską, przekazywanie tradycji z pokolenia na pokolenie, wspólne śpiewanie. To właśnie kobieca wspólnota pozwala walczyć o to, co ważne dla samej kobiety. Gdy zakładałam wiejski zespół pieśni, nikt nie traktował go poważnie. Mężowie z popegeerowskich rodzin wyśmiewali swoje żony, które zaczęły śpiewać w moim zespole, wmawiając im, że są grube, głupie i totalnie pozbawione talentu. Tylko siła naszej wspólnoty pomogła im pozostać w zespole i czerpać z tego do dziś wielką radość i satysfakcję.
Kobiecość jest dla mnie dawaniem. Ale takim mądrym dawaniem. Czerpaniem z większego, braniem dla siebie i po akcie wypełnienia siebie ofiarowaniem dalej. Tragedią naszej kultury jest imperatyw ofiarowania i ciągłego dawania narzucony na kobiety, przy jednoczesnym braku możliwości czerpania i gromadzenia dla siebie. Myślę, że kobiecość jest cudownie dająca z natury, ale nie można dawać nie biorąc. To tak jak na tym zdjęciu parkingowym, które zrobiłam niedawno w Szwecji. Do nas kobiet każdy może się zwrócić i z prawa i lewa, ale to my decydujemy komu otworzymy nasze okienko na miłość, współpracę, zabawę i pomoc. Nie można się dać zadeptać, dając bez opamiętania!
Prawdziwa kobiecość potrafi być jasna i klarowna. Czasem jest taka, jak wystawa sklepowa, którą widziałam ostatnio w Czechach, a na którą składało się zaledwie kilka elementów w geometrycznym układzie. Urzekła mnie ta prostota, która była tak wymowna w swoim przekazie. Jednocześnie ogromnie doceniam w kobietach potrzebę otaczania się pięknem stroju. Zachwycały mnie kobiety w Ladakhu. Im były starsze, tym więcej było na nich ozdób. Rozczulały mnie te spracowane, ogorzałe kobiety w turkusach i koralach. Ostatnio równie niezwykłe wrażenie zrobiła na mnie grupa starszych Polinezyjek tańczących szimi z kwiatami we włosach. Uważam, że to tragiczne, że w naszej kulturze kobietom po 50-tce daje się miejsce w drugim szeregu, nie licząc się z ich siłą i wartością.
Esencją kobiecości jest dla mnie natomiast Matka Natura. Matka Stworzenia. Ta przestrzeń, która mnie otacza. Dzika przyroda. To łąka, na której potrafię zidentyfikować 75 gatunków roślin, to mgła nad jeziorem o brzasku, to las, w którym cykl życia i śmierci następuje po sobie nieustająco, to drzewo i jego kora, to jezioro, to morze, to kajaki ustawione rzędem przy brzegu. Kobiecością są dla mnie góry i ich zdobywanie, piesze wędrówki i samotność na szlaku pielgrzymkowym.
Kobiecość jest ogromna. Jest wszystkim i zawiera wszystko. Tak naprawdę każda próba zdefiniowania jej jest w pewien sposób skazana na niepowodzenie.
Kliknij tutaj, aby przejrzeć katalog.
powrót na górę